Các phần chính của khuyết tật trí tuệ là những vấn đề với chức năng tâm thần và hành vi thích ứng. Nếu quý vị đăng ký với trung tâm khu vực theo danh mục này, quý vị phải chứng minh bản thân gặp các vấn đề ở cả hai lĩnh vực này. Quý vị phải biết các đặc điểm của khuyết tật trí tuệ. Quý vị phải chứng minh cho trung tâm khu vực hoặc thẩm phán thấy những đặc điểm quý vị có. Quý vị cũng phải chứng minh những đặc điểm này là do khiếm khuyết tâm thần của quý vị, không phải do nguyên nhân khác như là khuyết tật thể chất, học tập hoặc tâm thần gây ra. Do các khiếm khuyết tâm thần của bản thân, những người bị khuyết tật trí tuệ thường có các vấn đề ở:
- kỹ năng học thuật như đọc, viết, làm toán, xem thời gian và tính tiền
- lập kế hoạch, xác định chiến lược, đặt ưu tiên và thích nghi với những thứ thay đổi
- ghi nhớ sự vật sự việc
- hiểu các dấu hiệu xã hội
- giao tiếp (bao gồm giao tiếp phi ngôn ngữ), tham gia giao tiếp hai chiều và ngôn ngữ
- kiểm soát cảm xúc và hành vi tốt như những người khác cùng tuổi
- đánh giá nguy cơ trong các tình huống xã hội, thể hiện khả năng phán đoán tốt về xã hội và tránh bị người khác thao túng
- tự đi mua thực phẩm, đi lại trong cộng đồng, sắp xếp nhà cửa, ăn thực phẩm lành mạnh, quản lý tiền bạc, ra quyết định về chăm sóc sức khỏe và pháp lý và sử dụng thời gian nhàn rỗi hợp lý.
- làm các công việc cạnh tranh và có các kỹ năng làm việc tốt. [1]DSM-5, Khuyết Tật Trí Tuệ, Bảng 1.
Vụ Mason kiện Văn Phòng Điều Trần Hành Chính xác định xem một người đăng ký với trung tâm khu vực có mắc phải tình trạng liên quan chặt chẽ đến khuyết tật trí tuệ không. [2]89 Báo Cáo Phúc Thẩm Của California số 4 1119 (2001). Tòa án xác định rằng một tình trạng “liên quan chặt chẽ” phải rất giống với khuyết tật trí tuệ. Tình trạng đó phải có nhiều yếu tố giống, hoặc gần giống, cần thiết để phân loại một người là người bị khuyết tật trí tuệ. [3]Mason ở trang 1129.
Với vụ Samantha C. kiện Sở Dịch Vụ Phát Triển Tiểu Bang, tòa án xác định rằng những vấn đề ở riêng chức năng thích ứng không đủ để có tình trạng liên quan chặt chẽ đến khuyết tật trí tuệ. [4]185 Báo Cáo Phúc Thẩm Của California số 4 1462 tại 1486 (2010).
Tòa án và thẩm phán luật hành chính đã đề cập đến Hướng Dẫn Xác Định Khả Năng Hội Đủ Điều Kiện theo Danh Mục Thứ 5 cho Các Trung Tâm Khu Vực của California (Guidelines for Determining 5th Category Eligibility for California Regional Centers) (2002) của Hiệp Hội Cơ Quan Trung Tâm Khu Vực (Association of Regional Center Agencies) trong các quyết định. [5]Samantha C. kiện Sở Dịch Vụ Phát Triển Tiểu Bang (2010) 185 Báo Cáo Phúc Thẩm Của California số 4 1462, 1477; Ronald F. kiện Sở Dịch Vụ Phát … Continue reading Chúng tôi gọi tài liệu này là “Hướng Dẫn ARCA”. Hướng Dẫn ARCA không phải luật. Hướng dẫn này không được Cơ Quan Lập Pháp, tòa án hay thẩm phán, hoặc Sở Khuyết Tật Phát Triển thừa nhận là chính thức. Quý vị có thể tìm đọc Hướng Dẫn ARCA tại đây.
Về chức năng nhận thức, Hướng Dẫn ARCA cho biết tình trạng liên quan chặt chẽ đến khuyết tật trí tuệ nghĩa là điểm số IQ thuộc phạm vi giới hạn thấp (70 – 74). Hướng Dẫn ARCA cho rằng tình trạng này sẽ ảnh hưởng đến khả năng của quý vị trong việc giải quyết cặn kẽ vấn đề, thích nghi với tình huống mới, tư duy trừu tượng và tận dụng kinh nghiệm. [6]Xem Tiêu Đề 17, Bộ Luật Các Quy Định California, mục 54002. Hướng Dẫn ARCA khẳng định tình trạng của quý vị phải ổn định theo thời gian. Điều đó nghĩa là tình trạng của quý vị không thay đổi nhiều. Hướng Dẫn ARCA chỉ ra rằng người bị khuyết tật trí tuệ không biểu hiện sự chênh lệch lớn giữa các kỹ năng nhận thức của họ. Điều đó nghĩa là quý vị sẽ không thể hiện các vấn đề nghiêm trọng ở một loại kỹ năng nhận thức, như nói chuyện, nhưng lại bộc lộ thế mạnh ở một loại kỹ năng nhận thức khác, như là biểu hiện năng lực. Thẩm phán đã kết luận rằng những người bị khuyết tật trí tuệ không có sự khác nhau nhiều giữa các kỹ năng nhận thức, mà gặp các vấn đề nghiêm trọng ở hầu hết các lĩnh vực chức năng tâm thần. [7]Nguyên Đơn kiện Trung Tâm Khu Vực Inland (2021) OAH Vụ kiện số 2018061194.1, ở các trang 44-46.
Về các vấn đề hành vi thích ứng, Hướng Dẫn ARCA chủ yếu đề cập đến chức năng ở cùng các lĩnh vực như khuyết tật đáng kể (giao tiếp, học tập, tự chăm sóc, vận động, tự chủ, sống độc lập và tự túc kinh tế). Hướng dẫn này cho biết cần xem xét điểm số của quý vị trong các bài kiểm tra hành vi thích ứng. Hướng dẫn cũng chỉ ra rằng những người bị khuyết tật trí tuệ gặp các vấn đề hành vi thích ứng không bắt nguồn từ những tình trạng sức khỏe thể chất hoặc tâm thần, các vấn đề văn hóa xã hội, động lực kém, lạm dụng chất hoặc kinh nghiệm có hạn. [8]Mục 4512(l)(1). Phụ Lục E của cẩm nang này có danh sách các đặc điểm của khuyết tật trí tuệ. Một số đặc điểm trong danh sách này đã được các trung tâm khu vực, Hướng Dẫn ARCA, thẩm phán luật hành chính và tòa án thừa nhận là đặc điểm của khuyết tật trí tuệ. Tuy nhiên, nhiều đặc điểm trong đó không được thừa nhận. Cho dù quý vị có đặc điểm khuyết tật trí tuệ nào thì nguyên nhân gây ra các đặc điểm đó cũng phải là các khuyết tật trí tuệ của quý vị mà không phải do khuyết tật hoặc tình trạng nào khác.
↑1 | DSM-5, Khuyết Tật Trí Tuệ, Bảng 1. |
---|---|
↑2 | 89 Báo Cáo Phúc Thẩm Của California số 4 1119 (2001). |
↑3 | Mason ở trang 1129. |
↑4 | 185 Báo Cáo Phúc Thẩm Của California số 4 1462 tại 1486 (2010). |
↑5 | Samantha C. kiện Sở Dịch Vụ Phát Triển Tiểu Bang (2010) 185 Báo Cáo Phúc Thẩm Của California số 4 1462, 1477; Ronald F. kiện Sở Dịch Vụ Phát Triển (2017) 8 Báo Cáo Phúc Thẩm Của California số 5 84, 95; Nguyên Đơn kiện Trung Tâm Khu Vực Inland (2021) OAH Vụ kiện số 2018061194.1, trang 19. |
↑6 | Xem Tiêu Đề 17, Bộ Luật Các Quy Định California, mục 54002. |
↑7 | Nguyên Đơn kiện Trung Tâm Khu Vực Inland (2021) OAH Vụ kiện số 2018061194.1, ở các trang 44-46. |
↑8 | Mục 4512(l)(1). |